Pasłęk (ehem. Pr. Holland)
Orgel der Pfarrkirche St. Bartholomäus / Organy kościoła parafialnego pw. św. Bartłomieja
Baugeschichte / historia budowy instrumentu:
1717-1719 – Bau einer neuen Orgel von Andreas Hildebrandt aus Danzig unter Wiederverwendung einiger Register aus der Vorgänger von Joachim Zickermann (1597) / budowa nowych organów przez Andreasa Hildebrandta z Gdańska przy wykorzystaniu części piszczałek ze starych organów Joachima Zickermanna z roku 1597
1750-1752 – Abbau und Wiederaufbau der Orgel durch Hildebrand-Schüler Christoph Heinrich Obuch wegen Bauarbeiten beim Ersatz des alten Gewölbes / demontaż i powtórna instalacja organów przez ucznia Hildebrandta – Christopha Heinricha Obucha w związku z pracami przy nowym stopie kościoła
1860, 1897 – Reperaturen und Umdisponierungen durch verschieden Orgelbauer / naprawy i przedysponowania wykonywane przez różnych organmistrzów
1928-1928 – Pneumatisierung der Traktur durch Wilhelm Sauer unter Beibehaltung der Pfeifen und Schleifladen von Hauptwerk und Pedal / pneumatyzacja traktury organów wykonana przez Wilhelma Sauera przy wykorzystaniu dawnych piszczałek oraz wiatrownic sekcji hauptwerku oraz pedału
1944-1945 – Auspünderung eines Teiles des Pfeifenwerks / rozszabrowanie części piszczałek organów
nach 1945 – Ergänzung der fehlenden Pfeifen durch polnische Orgelbaufirmen / uzupełnienie brakujących piszczałek przez polskie firmy organmistrzowskie
ab 2010 – Restaurierung und Rekonstruktion auf den Zustand von 1719 durch die Orgelbauwerkstätte Kristian Wegscheider (Dresden) und SLJ Budowa Organów (Niedalino) / renowacja i rekonstrukcja stanu z 1719 r. przez warsztaty organowe Kristiana Wegscheidera (Drezno) oraz SLJ Budowa Organów (Niedalino)
FÖRDERUNG DER RESTAURIERUNG DURCH:
HERMANN REEMTSMA STIFTUNG HAMBURG
WOJEWODSCHAFT UND KOMMUNE IN POLEN
FACHBERATUNG:
BOC e.V.
Bedeutung / znaczenie:
Die Orgel in Pasłęk ist die größte nach den schmerzlichen Verlusten des 2. Weltkrieges noch erhaltene Barockorgel im ehem. Ost- und Westpreußen.
Sie ist gleichzeitig das letzte zweimanualige Instrument des berühmten Danziger Orgelbauers Andreas Hildebrandt, das noch existiert.
Im Kontext der erhaltenen Registrierungen Daniel Magnus Gronaus für die große Hildebrandt-Orgel der Danziger Johannikirche ist das Instrument in Pasłęk ein wichtiges Referenzobjekt für die historische Aufführungspraxis der Orgelmusik des 18. Jh.
Wegen der besonderen Austellung der beiden Orgelgehäuse mit speziellen Platz für Orchester und Solisten ist die Orgel in Pasłęk ideal geeignet für die Aufführung großer Danziger Kantaten mit obligater Orgel.
Organy w Pasłęku to największe ocalałe z bolesnych zniszczeń II wojny światowej barokowe organy na terenie dawnych Prus Wschodnich i Zachodnich. Są one jednocześnie ostatnim istniejącym dwumanuałowym instrumentem z pracowni słynnego gdańskiego organmistrza Andreasa Hildebrandta.
Organy w Pasłęku są w kontekście zachowanych registracji Daniela Magnusa Gronaua na duże organy Hildebrandta z gdańskiego kościoła św. Jana ważnym obiektem referencyjnym dla historycznie poinformowanego wykonawstwa muzyki organowej XVIII w.
Dzięki wyjątkowemu ustawieniu obu szaf organowych z przewidzianym specjalnie miejscem dla orkiestry i solistów, organy w Pasłęku są idealne do wykonywania wielkich gdańskich kantat z organami obligato.
Restaurierungsprojekt / projekt renowacji:
- Restaurierung der Windladen vom Hauptwerk und Pedal, Rekonstruktion der Oberwerkswindlade / renowacja wiatrownic sekcji hauptwerku i pedału, rekonstrukcja wiatrownicy sekcji oberwerku,
- Rekonstruktion der Ton- und Registertraktur / rekonstrukcja traktury tonowej i rejestrowej,
- Restaurierung der erhaltenen und Rekonstruktion der fehlenden Bereiche des Spieltisches / renowacja zachowanych i rekonstrukcja niezachowanych obszarów stołu gry,
- Restaurierung der erhaltenen Balganlage / renowacja zachowanych miechów,
- Restaurierung der erhaltenen und Rekonstruktion der fehlenden Pfeifen / renowacja zachowanych i rekosntrukcja brakujących piszczałek.
Disposition 1719 und nach der Rekonstruktion:
Manual C-c3:
1. Quintatön 16'
2. Principal 8' (Prospekt)
3. Quintatön 8'
4. Holflöte 8'
5. Gedacktflöte 8' (Holz)
6. Viol di Gamba 8'
7. Octav 4'
8. Rohr Flöte 4'
9. Quinta 3'
10. Octav 2'
11. Tertie
12. Mixtur 4fach
13. Trompet 8'
Ventil
Oberwerk C-c3:
14. Flöte Douce Ged. 8' (Holz)
15. Kurtz Flöte 8'
16. Principal 4' (Prospekt)
17. Fleute Duce 4' (Holzspitzflöte)
18. Salicinal 4'
19. Nasat 3'
20. Octav 2'
21. Traverse 2'
22. Sesquialter 2fach
23. Schalmo 8'
24. Vox humana 8'
Ventil
Tremolant
Glockenspiel (8 Töne davon von den Engeln im Prospekt geschlagen)
Glockenstern (2 Zimbelsterne)
Pedal C-d1:
Unterlade:
25. Unter Bass Off. 16'
26. Ho[l]flöte 8' (Holzrohrflöte)
27. Octaf 2'
28. Nachthorn 2'
29. Fagot 16'
30. Trompet 8'
31. Schalmei 4'
Unter Ventil
Oberlade:
32. Unter Bass Ged. 16' (doppeltlabierter Subbaß)
33. Quinta 10 2/3'
34. Principal 8'
35. Octav 4'
36. Rausch Q[u]inta 2fach
Ober Ventil
Schleifladen (1 für HW, 1 für OW, 2 für das Pedal)
Mechanische Ton- und Registertraktur
4 Keilbälge
